2022.01.15.ÜLKEMİZDE KAÇ KENT KONSEYİ VAR?

   

 ÜLKEMİZDE KAÇ KENT KONSEYİ VAR? (*)

     Yasa koyucu tarafından 2005 tarihli 5393 sayılı Belediye Kanununun 76. maddesi çerçevesinde kurulabileceği belirtilen kent konseyleri, ülkemizde, var olan bütün yerleşim birimlerinde değil, yalnızca belediye teşkilatı olan yerleşim birimlerinde ve yine yalnızca belediye başkanlarınca, belediye başkanının çağrısı ile kurulabilen bir örgütlenme biçimidir; bunun aksi, olası değildir.(Bknz:06.06.2009 tarihli ve 27250 sayılı Kent Konseyi yönetmeliğinde değişiklik, Madde 5-1,2)

     Yasa koyucu, bu örgütlenme biçimi ile ilgili olarak çıkardığı 08.10.2006 tarihli 26313 sayılı Kent Konseyi Yönetmeliği ve bu yönetmeliğe ek olarak 06.06.2009 tarihinde yayınlanan 27250 sayılı Kent Konseyi Yönetmelik değişikliğinin herhangi bir yerinde, bu belediyeler arasında, şu veya bu nedenle, şu belediyeler kent konseyi kurabilir ya da şu belediyeler kent konseyi kuramaz vb. şeklinde herhangi bir ayırım yapmamıştır. Bir başka deyişle, yasa koyucu, var olan 1389 belediyenin 30'u Büyükşehir, 51'i İl, 519'u Büyükşehir ilçe, 403'ü İlçe, 386'sı Belde belediyesidir (Bknz:https://www.e-icisleri.gov.tr) ya da bu belediyelerin, yaklaşık olarak (2019 yılı yapılan yerel seçim sonuçlarına göre) 575'inde AKP, 212'sinde CHP, 156'sında MHP, 69'unda HDP (ki şimdilerde bunların tamamına yakını Kayyımlar tarafından yönetiliyor), 18'inde İYİ PARTİ, 16'sında SAADET, 8'inde BBP, 4'ünde DSP, 3'ünde DP... yönetimdedir vb.; bu belediyelerin şu kategoriye girenlerinde kent konseyi kurulabilir, şu kategoriye girenlerinde ise kurulamaz vs. dememiştir.

     Bu çok açık!

     Ancak, bu örgütlenme biçimini kurmayı, bütün belediye başkanlarına, her koşulda yerine getirecekleri bir görev olarak değil, isterler ise gerçekleştirebilecekleri bir hak olarak görmüş ve tanımlamıştır.

     Yani, yasa koyucu, belediye başkanlarına, ben, kent konseyini, bulunduğunuz yerlerde kurmayı size yasal bir hak olarak tanıyorum ama siz, bu örgütlenme biçimini kurarsınız ya da kurmazsınız; bu sizin bileceğiniz bir şeydir, demiştir.

     (Yasa koyucunun, bunu neden yerine getirilmesi gereken zorunlu bir görev olarak değil de kullanılıp kullanılmaması tamamen belediye başkanının keyfiyetine kalmış bir hak olarak gördüğü ve tanımladığı ayrı bir tartışma konusudur.)

     Hal böyle olunca, 2005 yılından beri, ülkemizde, kaç belediye tarafından kent konseyinin kurulduğu ve hali hazırda kaç kent konseyinin var olduğu; bunların kaç tanesinin aktif, kaç tanesinin pasif/ölü (kağıt üstünde) olduğu hep merak konusu olmuştur.

     2019 yılından beri kent konseyleri ve bilahare, "Kent Konseyi Mahalle Meclisleri Yönergesi" konusunda çok sayıda yazı yazan birisi olarak, bu sorunun yanıtını bulamadım; yani, açıkça yazayım, ben bilmiyorum. (Akla, bu konuda en doğru bilginin İçişleri Bakanlığı'nda bulunabileceği, geliyor; ama, kazın ayağı, hiç de öyle değil. Nedendir bilinmez, İnternet üzerinden yapılan araştırmalarda, İçişleri Bakanlığı'nın, kolay ulaşılabilir böyle bir bilgi paylaşımı yok.)

     Bu sorunun yanıtını bulmak için, kent konseyleri ile ilgili bilinebilen iki adrese başvurdum: Türkiye Kent Konseyleri Birliği ve Türkiye Kent Konseyleri Platformu.

     Türkiye Kent Konseyleri Birliği, 'Bugün ülkemizde kaç kent konseyi vardır?' biçimindeki İnternet üzerinden sorduğum soruma, 'Bugün ülkemizde aktif halde 203 kent konseyi bulunmaktadır' şeklinde bir cevap verdi.

     Türkiye Kent Konseyleri Platformu ise, platforma üye bir ilçe kent konseyi başkanı üzerinden sorduğum soruma, 'Bugün ülkemizde 300 civarında kent konseyi bulunmaktadır; bu kent konseylerinin 100-110 civarındaki aktiftir; halihazırda, platformumuza 95 üye bulunmaktadır.' şeklinde cevap verdi.

     Görüldüğü üzere, üzerinden 16 yıl geçmesine karşın, ne İçişleri bakanlığı ne de var olan kent konseylerinin bir üst örgütlenmesi olma iddiasındaki birlikler, bu konuda sağlıklı bir bilgiye sahip değillerdir.

     Böylesi bir durumda, kent konseylerinin yasal bir tanımlamasını, demokratik bir yönetmeliğe kavuşmasını, belediye başkanlarının doğrudan ya da dolaylı kontrolünün dışına çıkmasını, özerk bir statüde olmasını, 1389 belediyenin ve hatta var olan bütün yerleşim birimlerinin hepsinde kurulmasını... savunmadan ve bu uğurda mücadele etmeden, var olanlarda 'iktidar' savaşı yürütmenin kime ne yararı olacaktır?

     17.07.2021/Datça/Mehmet Erdal

     (*) Bu yazı, 17.07.2021 tarihinde Muğla turnusol'da yayınlanmıştır.